In IKC IJmond in Beverwijk werken De Zeearend voor speciaal basisonderwijs en de Antoniusschool voor speciaal onderwijs van Aloysius samen met partners in onderwijs, jeugdhulp en jeugdzorg. Rina Nijman is er taalcoördinator en zij deed met collega’s vorig jaar ervaring op met unitonderwijs. Dit schooljaar volgden de andere units, stap voor stap, vak voor vak.

In het IKC zitten kinderen uit het speciaal basisonderwijs en het speciaal onderwijs samen in een groep. “Met drie leerkrachten, een leerkrachtondersteuner, een onderwijsassistent en een stagiaire zijn we vorig schooljaar als miniteam gestart met unitonderwijs”, vertelt Rina. “Samen waren we verantwoordelijk voor 32 kinderen in unit 3-4.”

Zelf ontworpen

Het team ontwierp de unitaanpak zelf. Doordat de onderwijsondersteuners aan de slag gaan met (groepjes) kinderen, ze extra uitleg kunnen geven of gericht oefenen, kunnen leerkrachten focussen op de didactiek. Door het onderwijs zo slim te organiseren, daalt de werkdruk. En – belangrijker nog, vindt Rina – worden leerlingen meer aangesproken op hun talent.

Het ontwerp voor het nieuwe onderwijsconcept gaat uit van een schooldag met blokken denkwerk, ontdekwerk, maakwerk en aandacht voor sociaal emotioneel leren en gedrag, met in de middag ruimte voor creatiever en praktischer leren. Daar werkt het team stap voor stap naartoe.

“De ervaringen in unit 3 en 4 vorig jaar waren positief. We dachten dat kinderen erg zouden moeten wennen aan meer en wisselende gezichten, maar zij blijken veel flexibeler dan gedacht”, zegt Rina. “Als leerkrachten verdeelden we de vakken en waren minder voorbereidingstijd kwijt. De kwaliteit van instructies ging omhoog en dat zagen we terug in de stijgende onderwijsresultaten voor technisch lezen.”

Onderbezet

Door onderbezetting valt het niet mee om het unitonderwijs verder uit te breiden. Het is lastig om de miniteams evenwichtig samen te stellen, deelt Rina. Toch gaat het team door. “Ons schoolmotto is niet voor niets ‘Samen komen we verder.”

Sommige collega’s komen tijdelijk meer werken en iedereen stelt zich flexibel op. “Met humor komen we ook een eind”, lacht Rina. “Maar als taalcoördinator zou ik bijvoorbeeld graag de klassen ingaan om collega’s te coachen, daar kom ik nu nauwelijks aan toe, ook omdat ik sinds dit schooljaar leraarondersteuners begeleid die de pabo doen. Oók belangrijk.”

Rina geeft dit schooljaar les in unit 5-6. Daar worden de expressievakken en het leesonderwijs in unitonderwijs aangeboden. “Ik heb nu leerlingen in groep 5 die vorig jaar unitonderwijs kregen in groep 4 en er dus aan gewend zijn. Dat merk je.” Zo groeien alle leerlingen straks vanaf groep 3 op in een anders georganiseerde school.

Esmee de Wit is leerkrachtondersteuner van een groep 8 in IKC IJmond. “Wij geven het rekenen in units”, vertelt zij. Collega's Quincy en Hans geven les aan de vlotte rekenaars, de basisgroep is gesplitst en krijgt les van Esmee, Maaike en Milou. José wordt ondersteund door Shirley. Zo krijgt iedereen passend rekenonderwijs.

“Ons onderwijsaanbod is op de leerdoelen van leerlingen afgestemd”, legt ze uit. “Die zijn voor speciaal basisonderwijs- en speciaal onderwijsleerlingen bijvoorbeeld anders. In onze aanpak spreken we alle leerlingen verder zo goed mogelijk aan op hun handelingsniveau.”

Als het aan Esmee ligt, starten ze ook snel met andere kernvakken. Maar een pedagogische uitdaging is het wél. Esmee kent haar pappenheimers en weet precies hoe ze met ze om moet gaan. Aan het begin van het schooljaar wordt tijdens de zogenoemde Gouden Weken gewerkt aan groepsvorming en daar heeft ook de rekenunit profijt van.

Natasja Beentjes is leerkracht in unit 3 – 4. Zij deed vorig schooljaar ervaring op met unitonderwijs. Haar miniteam – met een leerkracht, leerkracht in opleiding en onderwijsassistent – organiseert dit schooljaar al elke week gezamenlijke creatieve middagen. “Dat bereiden onderwijsondersteuners helemaal voor”, vertelt zij. “Dat scheelt anderen in het team veel tijd.”

De unit werkt aan gezamenlijke thema’s. Zodra de kinderen in de groepen 3 alle letters kennen, wordt ook het leesonderwijs ‘op z’n units’ aangeboden. Ook rekenen en spelling volgen dit schooljaar. Natasja: “De kracht is echt dat kinderen op hun niveau worden aangesproken, waardoor ze vaak ook beter gedrag laten zien in de groep.”